Η έλλειψη εγκλείστων και εξωτερικών ψεγαδιών ή άλλων ανάλογων χαρακτηριστικών καθορίζουν την καθαρότητα ενός διαμαντιού.
Για τον προσδιορισμό του βαθμού καθαρότητας λαμβάνονται υπόψη πέντε παράγοντες.
- Το μέγεθος: Πόσο μικρό ή μεγάλο μπορεί να είναι το έγκλεισμα εντός ενός διαμαντιού.
- Ο αριθμός: Πόσα εγκλείσματα μπορούν να εντοπισθούν μέσα σ’ ένα διαμάντι.
- Η τοποθεσία: Αυτά που βρίσκονται στις παράπλευρες επιφάνειες επηρεάζουν λιγότερο την καθαρότητα του διαμαντιού απ’ εκείνα που είναι κεντρικά ή την «καρδιά» του διαμαντιού.
- Η φύση των εγκλεισμάτων: Αν υπάρχουν μεγάλες προσμίξεις.
- Πόσο ορατό είναι το έγκλεισμα: Υπάρχουν μερικά εγκλείσματα τα οποία δεν εντοπίζονται πολύ εύκολα, κάτι που εξαρτάται από το πόσο σκούρα, λευκά ή καθαρά είναι. Τα σκούρα εγκλείσματα συνήθως βαθμολογούνται με μεγαλύτερη αυστηρότητα.
Η παγκοσμίως αναγνωρισμένη μέθοδος για περιγραφή των βαθμών καθαρότητας ενός διαμαντιού είναι αυτή που παραχωρείται από τη GIA. Σύμφωνα με την έκθεση
GIA-IGI-HRD υπάρχουν πέντε βασικοί βαθμοί καθαρότητας που εξετάζονται κάτω από 10x μεγέθυνση:
FL/IF: Πρόκειται για τα αψεγάδιαστα διαμάντια που δεν παρουσιάζουν καθόλου εγκλείσματα όταν εξεταστούν σε μεγέθυνση μέχρι και δέκα φορές
μεγαλύτερη από το μέγεθός τους. Το εσωτερικώς αψεγάδιαστο διαμάντι είναι εκείνο που δεν έχει καθόλου ή μόνο ασήμαντες ακαθαρσίες και καθόλου εγκλείσματα,
όταν εξεταστούν κάτω από τις προαναφερόμενες συνθήκες. Ένας μικρής διάρκειας καθαρισμός συνήθως μπορεί να εξαλείψει τις περισσότερες απ’ αυτές τις ακαθαρσίες.
Τα εσωτερικώς αψεγάδιαστα διαμάντια είναι πολύ σπάνια, όμορφα και ακριβά.
VVS1/VVS2: Αυτά είναι τα διαμάντια που περιέχουν απειροελάχιστα εγκλείσματα, τα οποία ακόμη κι ένας έμπειρος εκτιμητής δεν θα μπορούσε
εύκολα να ανακαλύψει κάτω από το συνήθη μεγεθυντικό φακό. Αυτού του είδους τα διαμάντια θεωρούνται πολύ σπάνια και πανέμορφα.
VS1/VS2: Τ α διαμάντια αυτής της κατηγορίας περιέχουν μικρά εγκλείσματα τα οποία μπορεί να εντοπιστούν εύκολα κάτω από το μεγεθυντικό φακό
ή και πολύ δύσκολα, ανάλογα με την περίπτωση. Μικροί κρύσταλλοι, προσμίξεις ή και νεφελώματα, αυτά είναι τα συνήθη εγκλείσματα που παρουσιάζονται σ’ ένα
διαμάντι κατηγορίας VS. Τα διαμάντια VS είναι εξαιρετικής ποιότητας.
SI1/SI2: Τα διαμάντια αυτά περιλαμβάνουν μερικές ακαθαρσίες τις οποίες κάποιος έμπειρος εκτιμητής πολύτιμων λίθων μπορεί να διακρίνει
εύκολα κάτω από το μεγεθυντικό φακό. Αυτές οι ακαθαρσίες μπορούν να είναι ακόμη διακριτές και στο όριο με το γυμνό μάτι, αλλά αυτά τα διαμάντια εξακολουθούν
να είναι μεγάλης αξίας.
I1/I2/I3: Τα διαμάντια αυτής της κατηγορίας περιέχουν πολλά εγκλείσματα και ανιχνεύσιμα με το γυμνό μάτι από αρκετά μεγάλη απόσταση.