Ο σταυρός είναι ένα από τα αρχαιότερα θρησκευτικά σύμβολα, που ενώ προϋπήρχε του Χριστιανισμού, τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση, στις μέρες μας αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως το κύριο σύμβολο της χριστιανικής πίστης.
Πέρα από τη σύγχρονή θρησκευτική του ταύτιση, το σχήμα του σταυρού, αποτελεί ένα από τα πιο συνήθη γεωμετρικά μοτίβα που εδώ και αιώνες διάφοροι πολιτισμοί ανά τον κόσμο έχουν ενσωματώσει στην κουλτούρα τους, για πνευματικούς, διακοσμητικούς ή καλλιτεχνικούς λόγους.
Προχριστιανική Ιστορία του Σταυρού
Ένας τεράστιος όγκος στοιχείων, σύμφωνα με τους ερευνητές, καταδεικνύει ότι ο σταυρός στην πραγματικότητα χρησιμοποιήθηκε χιλιάδες χρόνια πριν από τη γέννηση του χριστιανισμού. Πιστεύεται, πως πηγή προέλευσης του είναι οι αρχαίοι Βαβυλώνιοι μέσω των οποίων διαδόθηκε σταδιακά και σε άλλα μέρη του κόσμου, όπως την Αίγυπτο, τη Συρία, την Ελλάδα και την Ινδία.
Στην Ασία, το σύμβολο της Μητέρας Γης Ντούμου και της ένωσης της με τον Ουρανό, είναι ένα κινέζικο ιδεόγραμμα το οποίο αναπαριστά έναν ισοσκελή σταυρό μέσα σε ένα τετράγωνο. Οι Βαβυλώνιοι είχαν συνδέσει τον σταυρό με τον Σάμας, θεό του Ήλιου και ταυτόχρονα κριτή στον κάτω κόσμο. Στην Αφρική ήταν συνδεδεμένος με τη Μεγάλη Μητέρα Θεά που γέννησε τον κόσμο, ενώ τα αγάλματα των βασιλέων των Ασσύριων φέρουν χαραγμένα κοσμήματα με το σχήμα του σταυρού στο στήθος, τονίζοντας με αυτό τον τρόπο την θεϊκή τους προστασία και εύνοια.
Ένα από τα πιο γνωστά προχριστιανικά σύμβολα του σταυρού, που χρησιμοποιείται ακόμα και στις μέρες μας, είναι ο Αιγυπτιακός σταυρός Ανκχ, με το χαρακτηριστικό καμπυλωτό άνω μέρος του που αποτυπώνεται σε μια πληθώρα αρχαίων αιγυπτιακών ιερογλυφικών. Θεωρείται πως συμβόλιζε την ένωσε του Όσιρι και της Ίσιδας, δυο δυνάμεων της γης και του ουρανού, το οποίο σε ένα ανώτερο επίπεδο αναπαριστούσε την ένωση του πνεύματος με την ύλη και τελικά οδηγούσε στην αιώνια ζωή.
Χριστιανική Ιστορία του Σταυρού
Η χρήση του σταυρού ως χριστιανικό σύμβολο, χρονολογείται πως ξεκίνησε τρεις αιώνες μετά την έλευση του Χριστού, και συγκεκριμένα στην εποχή της βασιλείας του Μέγα Κωνσταντίνου. Κατά την περίοδο εκείνη, και μετά την ανακάλυψη του Τιμίου Σταυρού, η θρησκεία του χριστιανισμού αρχίζει να εξαπλώνεται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη, και μαζί με αυτή γεννήθηκε και η χρήση του σταυρού.
Ο σταυρός πλέον, συμβολίζει τον μαρτυρικό θάνατο και τη θυσία του Θεανθρώπου, ενώ παράλληλα αντανακλά την ελπίδα για ανάσταση και αιώνια ζωή. Η χρήση του είναι παγκόσμια και απευθύνεται σε όλες τις διαφορετικές μορφές πίστης που σχετίζονται με τον χριστιανισμό. Οι εκκλησίες, τόσο οι Ορθόδοξες όσο και οι Καθολικές και οι Προτεστάντες έχουν σταυρούς τοποθετημένους, σκαλισμένους ή σχεδιασμένους, στις πόρτες, στα παράθυρα, τις κορυφές και τους τοίχους τους.
Πολλοί χριστιανοί σε όλο τον κόσμο φέρουν το σύμβολο του σταυρού σε διάφορες εκφάνσεις της καθημερινής τους ζωής, πάνω σε φυλαχτά, κολιέ, βραχιόλια, δαχτυλίδια, ρούχα αλλά και μπρελόκ. Ακόμα και στον τομέα της τέχνης, το σχήμα του σταυρού έχει πρωταγωνιστήσει σε μια πληθώρα εκπληκτικών έργων, τόσο εξαιτίας της γεωμετρικής του συμμετρίας αλλά και εξαιτίας του συμβολικού του χαρακτήρα, άλλοτε μεταφορικά και άλλοτε κυριολεκτικά.
Τα Γνωστότερα Είδη Σταυρών
Η λέξη σταυρός ετυμολογικά προέρχεται από το ρήμα “ίστημι” που σημαίνει “στέκομαι όρθιος” και κατ’ επέκταση συνδέεται με τον στύλο, δηλαδή το παλούκι. Η επινόηση της λέξης αυτής, προκύπτει προφανώς από το σχήμα του σταυρού το οποίο στην πιο απλή του μορφή αποτελείται από δύο ευθείες γραμμές που συμπίπτουν κάθετα στο κέντρο τους.
Αν και θεωρητικά το σχήμα του σταυρού είναι απλό και διαχρονικό, υπάρχουν κάποιες μικρές διαφοροποιήσεις που κατατάσσουν τους σταυρούς σε ξεχωριστές κατηγορίες, τόσο ως προς τον συμβολισμό όσο και ως προς την ιστορική περίοδο και την εκάστοτε χρήση τους.
Λατινικός Σταυρός
Ο λατινικός σταυρός είναι από τους πιο διαδεδομένους σχεδιαστικά στον δυτικό κόσμο. Πέρα από την κλασική του ονομασία, συχνά καλείται και σταυρός της Δύσης, σταυρός της Ζωής και σταυρός της Ζήτησης.
Σχηματικά, διαθέτει την κλασική μορφή του σταυρού, με τη μόνη διαφοροποίηση πως τα δύο μέλη που τον αποτελούν δεν είναι ίσα αλλά το κάθετο κομμάτι είναι μεγαλύτερο από το οριζόντιο.
Ελληνικός Σταυρός
Ο ελληνικός σταυρός, αποτελεί μία από τις τρεις αρχαιότερες μορφές του σταυρού και σχηματικά αποδίδεται ως απλός, ισοσκελής και σε ορθή θέση.
Συμβολίζει τα τέσσερα στοιχεία της φύσης – γη, νερό, φωτιά, αέρα – σε άρτια ισορροπία και σταθερότητα, τα οποία κατ’ επέκταση οδηγούν στην απόλυτη φυσική αρμονία.
Αργότερα και με βάση την χριστιανική του ερμηνεία, ο απλός ισοσκελής σταυρός συμβόλιζε τους τέσσερις Ευαγγελιστές.
Αιγυπτιακός ή Σταυρός Ανκχ
Όπως έχει ήδη αναφερθεί, ο σταυρός Ανκχ ανήκει στην κατηγορία των προχριστιανικών σταυρών, οι οποίοι όμως διατηρούν μέχρι και σήμερα εξαιρετικά υψηλή δημοτικότητα.
Η πρώτη του εμφάνιση χρονολογείται περίπου στον 15ο αιώνα π.Χ με μια πληθώρα αντικειμένων, όπως κεραμικά, κοσμήματα, νομίσματα και τοιχογραφίες να εμφανίζουν το σύμβολο του Ανκχ τόσο στην αρχαία Αίγυπτο, όσο και στη Μεσοποταμία, τη Φρυγία, την Παλαιστίνη, τη Φοινική και τη Σαρδηνία.
Για τους αρχαίους Αιγύπτιους αποτελούσε σύμβολο της ζωής, της αναγέννησης και τον αποκαλούσαν “Κλειδί της Αθανασίας”.
Κέλτικος Σταυρός
Ο κέλτικος σταυρός έχει την χαρακτηριστική μορφή του σταυρού που διαθέτει έναν κύκλο στο κέντρο του. Μερικές φορές ονομάζεται και σταυρός του Ιωνά ή Μέγας Σταυρός.
Ο σταυρός αυτός εμφανίστηκε στην Ιρλανδία τον 8ο αιώνα και πιθανολογείται ότι η μορφή του προκύπτει από το Τσι Ρο, το μονόγραμμα των δύο πρώτων γραμμάτων του Χριστού γραμμένο στα ελληνικά.
Ο κύκλος που βρίσκεται στη μέση του, συμβολίζει την αιωνιότητα και τον ήλιο.
Σύγχρονη Εποχή
Στις μέρες μας, ο σταυρός αποτελεί ίσως το πιο διαδεδομένο σύμβολο παγκοσμίως. Η χρήση του δεν αντικατοπτρίζει απλά την πίστη του κατόχου του, αλλά έχει μεταφερθεί πέρα από τα θρησκευτικά όρια και αποτελεί ένα διαχρονικά επίκαιρο σύμβολο που έχει υιοθετηθεί από πολλές μορφές της τέχνης αλλά και της μόδας.
Πέρα από τη χριστιανική παράδοση που θέλει κατά τη βάπτιση ενός παιδιού να του χαρίζεται ο “Βαπτιστικός Σταυρός”, τα κοσμήματα που φέρουν το διαχρονικό αυτό σύμβολο ποικίλουν και απευθύνονται σε όσους αναζητούν μια κομψή και διακριτική προσθήκη στις εμφανίσεις τους.
Κολιέ, βραχιόλια, σκουλαρίκια, δαχτυλίδια είναι μερικά μόνο από τα συνηθέστερα κοσμήματα τα οποία κοσμούνται από το μοτίβο του σταυρού και επιλέγονται από χιλιάδες ανθρώπους καθημερινά ανεξάρτητα από τα θρησκευτικά τους πιστεύω.
Στο ΚΟΣΜΗΜΑ ΚΟΤΣΩΝΗΣ, διαθέτουμε μια τεράστια ποικιλία από βαπτιστικούς σταυρούς για αγόρια και κορίτσια, υπέροχους γυναικείους σταυρούς στολισμένους με διαμάντια, πολύτιμους λίθους και εκπληκτικά μοτίβα, καθώς και διαχρονικά κομψούς σταυρούς για άνδρες, ιδανικούς για όσους αναζητούν ένα ξεχωριστό και πολύτιμο κόσμημα.
